Czym jest staż pracy i jakie okresy się do niego wliczają?

Staż pracy może zagwarantować wiele uprawnień pracowniczych. Pozwala na wyliczenie lat pozostających nam do przepracowania przed przejściem na emeryturę. Na jego podstawie nabywa się prawo do urlopu wypoczynkowego. Nie każdy wie, jak poprawnie obliczyć długość stażu pracy. Jeśli zastanawiasz się, jak to zrobić, ten artykuł rozwieje Twoje wątpliwości.

Czym jest staż pracy?

Stażem pracy nazywamy zsumowaną długość wszystkich dotychczasowych okresów zatrudnienia. Można do niego zaliczyć również okres nauki. Po osiągnięciu określonego stażu pracownik nabywa prawo do emerytury.

Polskie przepisy nie definiują jednoznacznie, czym dokładnie jest staż pracy. Najczęściej uwzględnia się w nim świadczenie usług w ramach umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru albo spółdzielczej umowy. Wymiar etatu oraz tryb rozwiązania pracy nie mają w tym przypadku znaczenia.

Jaki okres wlicza się do stażu pracy?

Poza czasem zatrudnienia u byłych pracodawców staż pracy obejmuje również inne okresy życia, do których można zaliczyć:

• pobieranie zasiłku lub stypendium dla bezrobotnego,
• urlop wychowawczy,
• pracę za granicą,
• czas, za który sąd przyznał wynagrodzenie pracownikowi przywróconemu do pracy,
• czynną i zawodową służbę wojskową,
• prowadzenie indywidualnego gospodarstwa rolnego lub praca w gospodarstwie współmałżonka,
• okres, o który skrócono czas wypowiedzenia, jeśli zwolnienie nastąpiło z winy pracodawcy i wypłacono odszkodowanie,
• studia doktoranckie, jeśli trwają do 4 lat i zakończą się zdobyciem tytułu naukowego.

Zarówno okresy zaliczane do stażu pracy, jak i czas faktycznego zatrudnienia sumuje się i oblicza się je w taki sam sposób.

Czego nie można wliczyć do stażu pracy?

Do stażu pracy nie wlicza się okres przepracowany na podstawie umowy o dzieło, zlecenia lub innej formy cywilnoprawnej. Nie można w nim uwzględnić bezpłatnego urlopu ani prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Chociaż te formy zatrudnienia podlegają płaceniu składek, to nie uprawniają np. do urlopu wypoczynkowego.

Przedsiębiorcy oraz pracujący w ramach ustaleń innych niż umowa o pracę, otrzymają prawo do pobierana emerytury, jeżeli przedmiot ich działania wlicza się do okresu składkowego.

Jakie korzyści zapewnia długi staż pracy?

Odpowiedni staż pracy gwarantuje liczne uprawnienia. Warto, aby pracownik podczas zatrudniania był w stanie udokumentować wszystkie poprzednie okresy, które może zaliczyć do odbytego już stażu. Dzięki temu może zyskać prawo do:

• urlopu,
• emerytury,
• nagrody jubileuszowej,
• odprawy,
• dłuższego okresu wypowiedzenia.

Każdy pracodawca spoza sfery budżetowej powinien dokładnie określić, na jakich zasadach oblicza staż pracy. Może on dowolnie ustalić, jakie okresy będą brane pod uwagę. Właściciel przedsiębiorstwa ma prawo zastrzec sobie, że przyzna nagrodę tylko pracownikom, którzy przepracują określoną liczbę lat w jednej firmie.

Nauka to również praca

Co ciekawe, ukończenie szkoły ponadpodstawowej można zaliczyć do stażu pracy. W zależności od zdobytego wykształcenia będzie to krótszy lub dłuższy okres.

Absolwenci szkoły zawodowej wejdą na rynek z trzyletnim stażem.

Pracownicy, którzy ukończyli liceum, będą mieli na swoim koncie cztery przepracowane lata, a uczniowie technikum o jeden rok więcej. Każdy, kto pozytywnie zakończył edukację w szkole policealnej, może wliczyć do swojego stażu sześć dodatkowych lat.

Najwięcej zyskują pracownicy po studiach wyższych, którzy pochwalą się ośmioma latami stażu — niezależnie od tego, czy uzyskali stopień licencjata, inżyniera, czy magistra.

Osoba, która ukończyła studia i rozpoczęła pracę, już po dwóch latach powinna uzyskać prawo do maksymalnego, 26-dniowego wymiaru urlopu wypoczynkowego. Okresów nauki nie można sumować. Oznacza to, że absolwent liceum i studiów może uwzględnić w swoim stażu pracy tylko jeden, korzystniejszy dla niego okres.

Jaki staż pracy uprawnia do emerytury?

Głównym zadaniem kalkulatora stażu pracy jest wyliczenie czasu pozostającego do otrzymania emerytury. Wysokość tego świadczenia będzie się różnić w zależności od liczby przepracowanych lat, czy wysokości odprowadzanych składek. Należy pamiętać, że nie wszystkie umowy regulujące stosunek pracy można wliczyć do swojego stażu. Warto mieć tę świadomość od samego początku aktywności zawodowej. Aktualnie należy spełnić dwa warunki, aby zyskać prawo do pobierania najmniejszej emerytury. Różnią się one w zależności od płci pracownika

• kobiety: wiek 60 lat i 22-letni staż pracy,
• mężczyźni: wiek 65 lat i 25-letni staż pracy.

Osiągnięcie takiego stażu pracy uprawnia jedynie do pobierania emerytury minimalnej, która aktualnie wynosi 1000 złotych. Osoba, która wejdzie w odpowiedni wiek, jednak nie przepracuje wymaganego okresu, nie otrzyma najmniejszego wymiaru świadczenia.

Tacy pracownicy mogą liczyć tylko na dostęp do kapitału gromadzonego przez lata i wyliczonego wyłącznie na podstawie opłacanych składek. Najczęściej jest to niewysoka kwota, która wynosi kilkaset złotych miesięcznie. Z tego względu warto pomyśleć o emeryturze już są samym początku drogi zawodowej i zadbać o to, by na czas osiągnąć satysfakcjonujący staż pracy.